2014’te dikkat çeken dijital gazetecilik uygulamaları
Gelin medyadaki olumsuzlukları bir an unutup, bu uygulamalarla 2015’te her şeye rağmen neler yapabileceğimizi hayal edelim…
05.01.2015
2014 yılı Türk medyası ve gazeteciler için çetin bir yıldı. Fakat tüm olumsuzluklara rağmen hayat devam ediyor. Teknoloji son sürat gelişiyor. Bu gelişimle birlikte medya ortamı ve gazetecilik araçları da değişiyor. Yeni yılı karşılamaya hazırlandığımız şu günlerde, gelin hep beraber dikkat çeken gazetecilik dijital araçlarına bir göz atalım ve 2015’te neler yapabileceğimizi hayal edelim. Ne de olsa hayal etmenin bir sınırı yok!
Uzun zaman aralığında gelişen bir haberi anlaşılır biçimde okuyuculara aktarmanın en iyi yollarından birisi zaman çizelgesi oluşturmak. Timeline.js uygulaması işte bu işi oldukça kolaylaştırıyor. Uygulamayı kullanmak için kod yazmayı bilmeye gerek yok. Tek yapmanız gereken, Google’da e-tablosunda zaman akışı oluşturup tarih, fotoğraf ve video gibi unsurlarla zenginleştirmek. İsterseniz Twitter, Facebook, YouTube veya Instagram gibi farklı mecralardaki sosyal medya iletilerini de bu zaman çizelgesine ekleyebiliyorsunuz.
Çalışma mantığı olarak Timeline.js uygulamasına benziyor ama bu uygulamada haber akışını bir zaman çizelgesi üzerinde değil haritada gösteriyorsunuz. Haberin geçtiği mekanın önemli olduğu dosyalarda bu uygulama kullanılabilir. Uygulamanın bir parçası olan Gigapixel adlı araç büyük fotoğraf dosyalarından harita yapmanıza yardımcı oluyor. SnapMap ise konum özelliği olan Instagram fotoğraflarından galeri oluşturuyor.
Yüksek görsel özelliği olan haritalar hazırlamak için bir başka araç da StoryMap. Tour ve Journal gibi oldukça ilginç uygulamaları var. Bu uygulamaları kullanmak için ücretsiz bir Esri hesabı açmanız gerekiyor. Fakat ücretsiz versiyonda bazı kısıtlamalar bulunmakta. Örneğin fotoğraf veya videoları önce Flickr, YouTube veya Facebook’a yüklemeniz gerekiyor. Ayrıca maksimum 99 görsel kullanabiliyorsunuz. Ücretli hesaplarda bu kısıtlama ortadan kalkıyor.
Haber metninin içerisine ses dosyası yerleştirebileceğiniz bir uygulama. Üstelik okuyucuların ses dosyasını dinlerken yazıdan ayrılmasına da gerek yok. Bu açıdan, oldukça inovatif bir çözüm olduğunu söyleyebiliriz.
Excel dosyasında oluşturduğunuz büyük veri setlerini ilgi çekici görsellere dönüştürmeye yarayan bir araç. Bunun için Tableau uygulamasını bilgisayarınıza indirmeniz gerekiyor. Gazetecilerin kullanabileceği Public versiyonu ücretsiz.
Etkileyici grafikler ve tablolar oluşturmak için kullanılabilecek bir uygulama. Oluşturduğunuz grafiğin sayfanıza yerleştirebiliyorsunuz. Deneme için ücretsiz versiyonuna bir göz atabilirsiniz.
Sonradan montaj yapmanıza gerek kalmadan video klip oluşturabileceğiniz bir uygulama. Ücretsiz versiyonunda kişisel kullanım için maksimum 1 dakikalık videolar yapabiliyorsunuz. Daha profesyonel çözümler için ücretli versiyonu tercih etmelisiniz.
Harita üzerinde belirlediğiniz bir lokasyondaki Twitter, Facebook, YouTube, Flickr, Instagram gibi farklı mecralardaki sosyal medya paylaşımlarını gerçek zamanlı olarak takip etmenizi sağlayan bir araç. Map Publishing Widget’ı kullanarak takip ettiğiniz haritayı web sitenizden paylaşabiliyorsunuz.
IFTT’nin açılımı “If This Then That” (Eğer Bu Olursa Bunu Yap) Onlarca farklı sosyal medya hesabını birbirine bağlayıp belirli işlemleri otomatik olarak yapabiliyorsunuz. Mesela bir “YouTube videosu izlediğimde, bu videyo Tumblr bloguma yükle” veya “Bir arkadaşım beni Facebook fotoğrafında etiketlerse, bu fotoğrafı Dropbox hesabıma yükle” gibi komutlar oluşturmanız mümkün. Ücretsiz olan uygulamada bunun gibi binlerce farklı kombinasyon yapabilirsiniz.
Bu yılın en iyi fotoğraf grafik uygulamalarından birisi Pixelmator. Mac OS işletim sistemi için geliştirilen Pixelmator’ın bir de iPad uygulaması var. Photosohop benzeri bir çalışma sistemi olan uygulama, gelişmiş grafik düzenlemelerini kolayca yapmak için birebir.
iTunes App Store editörleri tarafından “yılın en iyi iPhone uygulaması” unvanına layık görülen bir uygulama. Bu uygulama ile video, müzik, metin ve fotoğrafları bir araya getirerek etkileyici bir klip hazırlamak çok kolay. Hazırlanan videolar Facebook, Instagram, Twitter ve YouTube gibi sosyal platformlar aracılığıyla paylaşılabiliyor.
Instagram’ın geliştirdiği Hyperlapse bir iOS uygulaması. Ücretsiz olan bu uygulama ile normal videodan 12 kat daha hızlı, zaman geçişli (time-lapse) videolar çekebilirsiniz. Uygulamanın özellikleri arasında kamera sarsıntısını azaltmak da var.
Belirli bir konu hakkında insanların yaptığı sosyal medya paylaşımlarını ve etiketlerden yararlanarak grup halinde listeleyen bir uygulama.
Web sitenize özel Google Haritası koymak için geliştirilmiş, kullanımı basit bir uygulama.
Fotoğraf, video ve metin kullanarak etkileyici hikayeler oluşturabileceğiniz bir dijital yayıncılık platformu.
Podcast oluşturabileceğiniz bir iPhone uygulaması. Basit bir ara yüzüne sahip olan uygulama ücretsiz. Sınırsız kayıt özelliği için ekstra bir ödeme yapmanız gerekiyor.
Bu uygulamayı kullanarak herhangi bir web sitesindeki içerikleri tabloya dönüştürüp daha sonra analiz etmek üzere bir .CSV dosyası olarak indirebilirsiniz. Bu sayede elde ettiğiniz verileri DataWrapper veya Tableau Public benzeri uygulamalar yardımıyla etkileyici grafiklere dönüştürebilirsiniz.
Olmazsa olmaz uygulamalar
Bir kaç yıldır kullandığım ve bir gazeteci için “olmazsa olmaz” diyebileceğim uygulamalardan bazıları ise şunlar.
Google Drive yeni değil, bir kaç senedir var ama bir gazetecinin olmazsa olmazı denebilecek bir platform. Gmail hesabıyla ücretsiz olarak kullanabiliyorsunuz. Google Docs ile metin yazabiliyor, Google Sheets ile tablolar oluşturabiliyor ve Google Slide ile sunum hazırlayabiliyorsunuz. İnternetin olduğu heryerden, herhangi bir bilgisayar, tablet veya akıllı telefonu kullanarak tüm dosyalarınıza ulaşmanız büyük bir kolaylık. Aynı dosya üzerinde birden fazla kişi çalışabiliyor ve kişisel notlarını ekleyebiliyor. Bir dosyada yaptığınız değişiklik, eş zamanlı olarak tüm cihazlardan görülebiliyor. Üstelik 15 GB’lık ücretsiz depolama alanı sayesinde yüksek kapasiteli fotoğraf ve video çekimlerinizi kolayca paylaşmak da mümkün.
Google’ın gazetecilere ve yayıncılara özel olarak oluşturduğu bu sayfada onlarca farklı araç bulunuyor. Bu sayfa üzerinden Google’ın tüm dijital araçlarına erişebilirsiniz.
Notlarınızı ve iletişim listelerinizi organize etmek için mükemmel bir araç. Farklı cihazlardan eş zamanlı olarak erişebiliyorsunuz. Onlarca farklı eklenti ile uyumlu çalışması ise oldukça önemli bir özellik.
Sosyal medya hesaplarınızı ve anlık akışınızı takip etmek için kullanılabilecek en iyi uygulamaların başında Tweetdeck geliyor. Tweetdeck’in başlıca özellikleri arasında oluşturduğunuz Twitter listelerini ayrı bir akış olarak takip etme, zaman ayarlı twit atma ve gelişmiş arama seçenekleri bulunuyor.
Bu uygulama ile akıllı telefonunuzu bir tarayıcıya (scanner) dönüştürün. Kullandıkça ne kadar etkili bir uygulama olduğuna hak vereceksiniz.
Eğer kalabalık e-posta listelerine gönderim yapıyorsanız MailChimp uygulamasını kullanabilirsiniz. Tek bir listede 2 bin kişiye kadar yaptığınız gönderimler ücretsiz. Sonrası için belirli bir para ödemek zorundasınız. Gerek e-posta gönderimi gerekse gönderim sonrasında sunduğu analizler çok başarılı.
Bir yıldan fazladır kullandığım ses kayıt uygulaması. Bu uygulama ile ses kaydının üstüne not almak, fotoğraf çekmek, kaydın belirli bir bölümünü işaretlemek ve kayıtları belirli klasörler içerisinde organize etmek mümkün. iCloud senkronizasyonunu olması büyük bir artı. Böylece kazara dosyalarınızı silseniz bile tekrar erişebilirsiniz. (Başıma bir kaç defa geldi)
Dosya paylaşımı demişken internet üzerinden 10GB’a kadar dosya transferi yapan WeTransfer uygulamasını da listemize eklememek olmaz. Kayıtlarda olmasında yarar var.
Çıktığı ilk zamandan beri kullandığım bir uygulama. Flipboard sayesinde ilginizi çekecek sayısız haber kaynağı ve içerik keşfedebilir, beğendiğiniz makaleleri bir yerde toplayıp kendi derginizi oluşturabilirsiniz.
VPN Uygulamaları
Internet yasakları istemesek de hayatımızın bir parçası. Bir gece ansızın YouTube veya Twitter’ın yasaklandığını duymak işten bile değil. Bu yasakları aşmanın yegane yolu ise VPN kullanmak. Piyasada bir çok ücretsiz VPN uygulaması var, ama benim önerim işini ciddiye alan ve kullanıcıların mahremiyetine önem veren bir ücretli servisten yararlanmanız. Lifehacker bloğunda 2014 yılının en iyi VPN servislerinin bir listesini bulabilirsiniz.