Sahte haber tartışmasında yeni gelişmeler

2016 Amerikan seçimlerinde Rusya’nın sosyal medyada sahte haberler yayarak Trump’ın kazanmasına neden olduğu iddiası hâlâ yoğun olarak tartışılıyor.  Birkaç gün önce Twitter şirketi Kremlin destekli iki haber kuruluşu RT (daha önce bilinen adıyla Russia Today) ve Sputnik’e ait tüm hesaplarının reklamlarını kestiğini açıkladı. Bunun şimdiye dek bir sosyal medya şirketi tarafından atılan en keskin ve radikal adım olduğu söyleniyor. RT Twitter’ın bu hamlesini “temelsiz ve yanıltıcı” olarak niteleyerek asla Amerikan seçimlerine etki etmek gibi bir gündemlerinin bulunmadığını ifade etti. Aslında Rus haber kaynaklarına göre tam tersine Twitter, RT’yi seçim kampanyasına büyük paralar yatırmaya zorlamıştı.
 
Bu son gelişmeler süregelen sahte haber (fake news) tartışmasının bir parçası. Twitter, Facebook ve Google ile birlikte 2016 seçimlerine Rusya müdahalesi hakkındaki Kongre soruşturmasının da merkezinde yer alıyor. Kremlin bağlantılı birimlerin para karşılığı sosyal medya trolleri ve sahte bot hesaplarıyla Twitter ve Facebook’da Hillary Clinton ile ilgili komplo teorileri yaydıkları artık bilinen bir gerçek. Özellikle kampanya sırasında Michigan ve Wisconsin gibi kararsız eyaletlerde Rusların satın aldığı Facebook reklamları en çok tartışılan propaganda örnekleri.
 
Bu arada, RT ve Sputnik’in de Clinton karşıtı sahte haberleri iyice balon hâline getirdiği de biliniyor. Şimdiye dek pek siyasal müdahale görmeyen Silikon Vadisindeki teknoloji şirketleri artık çok daha ciddi bir gözetim altında. Örneğin geçtiğimiz Eylül sonunda Facebook kendi mecrasındaki reklamlara daha fazla saydamlık getirecek yeni kurallar öne sürmek zorunda kaldı. Şimdi de Twitter siyasal reklamları finanse edenleri afişe edeceğini ve Amerikan istihbarat servisiyle paylaşacağını açıkladı. Facebook seçimden hemen sonra 100,000 dolarlık reklamın sahte sayfalarla ilişkilendirildiğini keşfetmişti. Bu sayfalar gerçek gibi görünüyordu ve hayli inandırıcıydılar. Facebook’taki bu gerçek görünümlü hesaplar mülteciler ve silahlanma gibi konularda Clinton’ı yerden yere vuruyor, yalan haberler üretiyor ve Trump’ı göklere çıkarıyordu. Sadece Facebook değil Twitter da dünya çapında haftada 3.2 milyon şüpheli hesap yakaladıklarını açıkladı.
 
Facebook’un yıllık 28 milyar dolarlık gelirinin yüzde 97’si reklamlardan geliyor. Bu durumda  olası devlet denetimi bu tür şirketlerin isteyeceği en son şey. Ancak görünen o ki Amerika’da her siyasi görüşten insan ve kurum bu sahte hesaplardan ve yalan haberden bezmiş vaziyette. Politikacılar sosyal medya şirketlerinin üzerine daha fazla gidilmesi taraftarı. Bunun bir uzantısı olarak 1 Kasım’da Twitter’in başdanışmanı, Facebook ve Google’ın üst düzey yöneticileriyle birlikte Senato’nun İstihbarat Komitesi’nde ifade verecek ve bu oturumlar kamuya açık gerçekleşecek.
 
ABD İçişleri Bakanlığı Rusya’nın yılda en az 500 milyon doları medyadaki Amerikan ve AB karşıtı propaganda savaşlarına ayırdığını belirtiyor. Twitter ve Facebook gibi şirketler de milyonlarca sahte hesabı temizlemek için daha etkin algoritmalar kullanabilirler. Aksi takdirde güven kaybı yüzünden Wall Street’te bu şirketlerin hisse değerleri yavaş yavaş düşecektir. Günün sonunda sosyal medya platformlarını kapitalizmin yaptırımlarından daha fazla korkutacak ne olabilir ki?