Bilgi yarışmaları mobil dünyada HADİ ile hayat buluyor

Türk Televizyon tarihi dünyadaki pek çok benzerleri gibi bilgisini ölçmeye hevesli kitleleri ekran başına toplayan yarışma programları ile doludur. Ülkemizdeki ilk örneklerinde çekimler de ödüller de son derece mütevazıydı. 1963 yılında Maçka’daki İTÜ binasından yayın yapan İTÜ TV’de Halit Kıvanç ile Vural Tekeli’nin hazırladıkları liselerarası yarışmanın adı “Talih Kuşu”ydu. Bu isim şans çağrışımından öte ödülün gerçek bir kanarya olmasıyla tarihe geçecekti.
 
Televizyon yayıncılığı endüstrileşip rekabete açıldıkça ve bilgi eğlence ile harmanlandığında reytingleri ateşleyeceği keşfedildiği anda önümüze sayısız formatta program gelecekti. Metin Uca'nın sunuculuğunu yaptığı Passorala’dan tutun da, Bir Kelime Bir İşlem, Turnike ve Çarkıfelek’e, En Zayıf Halka, Kim Milyoner Olmak İster? ve Riziko’dan Ali İhsan Varol'un sunuculuğunu yaptığı Kelime Oyunu’na dek pek çok bilgi yarışması yıllar içinde ekranlarda boy gösterdi, gösteriyor.
 
Tüm bu bilgi yarışması programlarında televizyon karşısındaki izleyici oldukça edilgen, sadece evde izlerken kendi bilgisini sınamaktan öteye gidemiyor. Kimi zaman format gereği yarışmaya telefonla bağlanma ya da oylama ile programa katılma söz konusu olabilse de genelde ekran karşısındaki izleyici pasif bir tüketici; ekranda yarışanların başarı ya da başarısızlıklarıyla yetinmek zorunda. Bu programların müdavimleri her zaman kendisinin yarışanlardan daha üstün bir bilgi, hafıza ya da yeteneğe sahip olduğunu düşünerek tatmin sağlıyor ve bu döngü sürüp gidiyor.
 
İnternet çağıyla birlikte izleyicinin konumu edilgenlikten aktif katılıma doğru evrilirken bilgi yarışmalarının formatları da bu değişime ayak uydurdu. Önce akıllı telefonlarla kişilerin tek başlarına oynayabilecekleri ya da sanal gruplarla yarışacakları bilgi yarışmaları aplikasyonları gelişti. Ancak bunların hiçbiri gerçek zamanlı değildi. Aynı anda yüzbinlerce hattâ milyonlarca kişinin yarıştığı sanal bir bilgi yarışması platformu ise dünyada ve Türkiye’de çok yeni. Bizdeki adıyla HADİ, Britanya ve ABD’deki adıyla HQ Trivia mobil bir çılgınlık olmaya doğru dörtnala koşuyor.
 
Bu, aslında tüm akıllı telefonlara indirilebilen parasız bir uygulama. Günde iki kez aynı saatte canlı yayınlanıyor ve katılımcılardan gittikçe zorlaşan 12 soruyu bilmeleri isteniyor. Hepsini bilem durumunda belli bir miktar para kazananlar arasında eşit bir biçimde paylaştırılıyor. Yapılması gereken tek şey, daha önce bildirilen yarışma saatinde uygulamayı açık tutmak. Sonrasında telefon ekranına gelen bir sunucu, ardı ardına soruları soruyor ve 3 şıklı çoktan seçmeli sorulardan birini tıklayarak oyuna dahil oluyorsunuz. Yanıtlama süresi ise sadece on saniye. Bu kadar kısa bir süre Google’da arama yapmayı imkânsız kılıyor.
 
Yarışma sırasında yarışmacılar canlı yayında yazışabiliyor ve arkadaşını yarışmaya üye edenler ise ekstra joker hakkı kazanıyor. Bunun yanı sıra yarışmanın Instagram hesabından her yarışma öncesi bir soruya ilişkin ipucu paylaşılıyor. Böylece mobil kullanıcılar aynı zamanda sosyal medya platformlarına yönlendiriliyor.
 
Türkiye’de ortalama 400-500 bin kişi her gün aynı saatlerde ortak bir platformda birleşip bilgilerini yarıştırıyor. Akıllı telefonlar mobilite sağladığı için televizyon ekranı gibi bir yerde sabit olmanıza da gerek kalmıyor. ABD’de ise bu uygulama aynı anda 2 milyon kişiyi cep telefonu ekranına kilitliyor. Ödül parası öyle aman aman değil, binlerce kazanana bölüştürüldüğünde bazen kuruşlara kadar inen bir miktar söz konusu. Britanya’da toplam kasa 500 sterlin civarındayken Türkiye’de 6000 ila 60.000 TL. arasında değişiyor.
 
Britanya’daki sunucular dönüşümlü olarak Scott Rogowsky ve Sharon Carpenter. Amerika’da ise sunucu olmak için pek çok şöhret sıraya girmiş vaziyette. Şimdiye dek Sting’den, Robert de Niro’ya kadar pek çok ünlü bu mobil yarışmayı sunmuş. Böylece sponsorlarla toplam ödüller 250.000 dolara kadar fırlamış.
 
Türkiye versiyonu HADİ’de ise Müge Boz ve Merve Toy dönüşümlü olarak çok başarılı bir biçimde sunuculuk yapmakta. Televizyon ekranlarında yarışmacılarla birlikte soruların yanıtlarını haykırdığımız günler çok geride kalmış görünüyor, artık yüzbinlerce hattâ milyonlarca birbirini tanımayan insan günde iki kez aynı saatte cep telefonu ekranında buluşuyor. İletişim, eğlence ve mobil iş modelinin kesişim noktalarına kafa yormak, her geçen gün daha da önem kazanıyor.