Çin ve Fransa’nın “Konyak Diplomasisi”

Çin lideri Xi Jinping, bu hafta beş yıl aradan sonra Avrupa turunda. Xi, önce Fransa ve sonra da Çin’in çok iyi ilişkileri olan Sırbistan ile Macaristan’a gitti. Bu yazıda, Fransa gezisi üzerinde duracağız. 

Çin Devlet Başkanı’nı Fransa’da karşılayan sembolik bir hediye oldu: en pahalısından iki şişe Fransız konyağı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Xi’ye; bir Hennessy X.O. ve Remy Martin’in Louis XIII konyaklarını hediye etti. Macron, ayrıca Çin liderine, ilk Fransızca-Çince sözlük, Victor Hugo’nun antika değeri yaşıyan eski basım kitapları ve Amboise ilçesinde üretilen üzerinde siyah bir ejderha figürü olan vazo da verdi. Fransa Cumhurbaşkanı’nın Xi’ye verdiği bir başka hediye de, Konfiçüsyus’un düşünceleri üzerine Fransa’da 1688’de basılmış bir kitap oldu. Xi ise Macron’a, gösterişli doldurulmuş bir kuş, bir tablo ve Çin’de basılmış bazı Fransızca kitapları hediye olarak  sundu.

Macron’un “zarif” hediyeleri

Görüldüğü gibi, Macron’un Xi’ye hediyeleri ince mesajlar içeren, üzerinde çok düşünülmüş parçalardı. Özellikle, konyak hediyesinin ardında önemli mesajlar vardı: Çin, bir süre önce özellikle Fransa konyak üreticilerini etkileyen biçimde Avrupa menşeli bazı alkollü içeceklere anti-damping soruşturması başlatmıştı. Bu içki üreticilerinin haksız rekabet içinde olduğu iddiası, Avrupa Birliği’nin elektrikli araçlar ve tıbbi cihaz üretimi gibi sektörlerde “adil olmayan ticaret uygulamaları” şüphesiyle Çin’i odağına alan soruşturmalar başlatması kararına misilleme olarak görülüyordu. “Konyak” deyip geçmeyelim; Fransız üreticiler, Çin’in gümrük uygulamalarının sektörlerini yok edeceğini bile öne sürdüler. “Konyak”, tıpkı “şampanya” gibi bölge adıyla tescillenen bir ürün adı olduğu için, bölge ve resmen  “Konyak” adını taşıyan içki markalarını adına yapılan açıklamada, “Geleceğimiz başkanlar, Xi Jinping ve Emmanuel Macron arasındaki görüşmelerin sonucuna bağlı” bile denildi.

Macron’un Xi’ye hediyeleri çok incelikli ve Çin’e atfedilen özel önemi vurgulamak seçilmişti. Buna karşılık, hediyelerin özellikle “Konyak Diplomasisi” olarak  nitelenen kısmı hemen de sonuç verdi. Fransız Cumhurbaşkanı’nın ifadesine göre Xi, ziyaret esnasında Fransız konyaklarına özel gümrük tarifesi uygulanmamasına sıcak yaklaştığını söyledi. Macron da Xi’ye, “Fransız konyaklarına özel yaptırımlar gerçekleştirilmemesi konusundaki “açıklığı” için teşekkür etti. Çin ve Fransa arasındaki “Konyak meselesi” şimdilik çözülmüş gözüküyor. Macron da, karşılık olarak, gezi çerçevesinde gerçekleştirilen Çin ve Fransa’nın iş zirvesinde, kendi taraflarındaki bazı “ticari yumuşama” hamlelerinden bahsetti. Fransa’nın, Çin’in elekrikli araçlar ve batarya üretimine sıcak baktığını söyleyen Macron, “dengeler korundukça” karşılıklı ticarete açık olduklarını açıkladı. Macron, “İlişkilerimiz, Batı ülkeleri ve Çin’in ilişkileri açısından “karşılıklı güçlendirme ve ilerleme örneği” oluşturduğunu da sözlerine ekledi.

AB Komisyonu Başkanı “kötü polis” rolünde

 Buna karşılık, aynı günün  sabahı Xi ve Macron ile bir araya gelen AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, daha sert tavırdaydı. AB Başkanı, Çin’in elektrikli araçlar ticaretinde AB açısından “sürdürülemez dengesizlikler” yaşandığını öne sürmüş; dahası, Avrupa’nın ekonomisini ve güvenliğini korumak için gereken zorlu kararları vermekten çekinmeyeceğini” de sözlerine eklemişti. Von der Leyen’in sert tonda dile getirdiği, Çin’nin kendi iç pazarında üretilen yüksek teknolojili malların hacmini karşılamaya yetecek kadar talep olmadığı ve bu malların toplu halde indirimli fiyatlarla AB’ye ihraç edilmesinin ve Avrupa’nın kendi yerel üreticilerini tehlikeye atacağı endişeleri. Gerçekleştirdikleri üçlü toplantıda Xi ise, “Çin’in kapasite fazlası sorunu diye bir şey olmadığını” söyleyerek bu iddiaları reddetti.

AB Başkanı ve Çin liderinin nispeten daha iyi anlaştığı bir konu, “uluslararası ilişkiler” alanı idi. Xi Jinping, Macron ve Ursala von der Leyen ile Paris’te yaptığı görüşme öncesinde Avrupa ile daha yakın ilişkiler çağrısında bulundu. Xi, “Dünyadaki iki güç olarak Çin ve Avrupa, ortak konumuna bağlı kalmalı, diyalog ve iş birliğine bağlı kalmalı… ve dünya barışına yeni katkılar sağlamaya devam etmelidir” dedi. Xi, Avrupa’nın gündemin en üst sıralarında yer alan Ukrayna’nın adını zikretmeden “Bugün dünya yeni bir türbülans ve değişim dönemine girmiştir” diyerek, bu konuda Avrupa ve Çin’in beraberce dengeleri sağlayabileceğine işaret etti. Von der Leyen de toplantı sonrasında gazetecilere verdiği demeçte, “Çin’in, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı saldırganlık savaşını sona erdirmek için Rusya üzerindeki tüm nüfuzunu kullanacağına güveniyoruz” ifadelerini kullandı. Von der Leyen, Çin liderini “Rusya’nın sorumsuz nükleer tehditlerinin azaltılmasında önemli bir rol oynadığı” için de övdü ve “Xi’nin bunu yapmaya devam edeceğinden emin olduğunu” sözlerine ekledi. Macron  da , Ukrayna ve Orta Doğu’daki “büyük krizler” konusunda Pekin’le “koordinasyonun kesinlikle belirleyici” olduğunu söyledi.

Xi ve Macron’un “Olimpik Ateşkes” projesi

Xi ve Macron’un, Ukrayna’da silahların susması için bir de projesi var: bu yaz yapılacak Paris Oyunları vesilesiyle “Olimpik Ateşkes” çağrısında bulunuyorlar. İki liderin ortak çağrıları, Rusya Savunma Bakanlığı’nın “stratejik olmayan nükleer silahların hazırlanması ve kullanılması konusunda pratik yapmak” amacıyla tasarlanan yeni tatbikatların duyurulmasından birkaç saat sonra geldi. 

Fransa ve Çin’in ortak çağrısını yaptığı “Olimpiyat Ateşkesi”, Birleşmiş Milletler’in kararları çerçevesinde, en azından 26 Temmuz – 11 Ağustos’taki Olimpiyat Oyunları sırasındaki spor etkinlikleri süresince, Ukrayna’daki çatışmaların askıya alınmasını mümkün kılabilir. Hatta, Olimpik Ateşkes’in 28 Ağustos – 8 Eylül’deki Paralimpik Oyunları’nı kapsayacak biçimde uzatılması için daha ve Ukrayna’da kalıcı bir çözüm tartışması başlatması da ümit ediliyor.

Macron ve Xi, Gazze Savaşı’nda da yönelik ortak açıklamalarda da bulundu. Çin Devlet Başkanı ve Fransız mevkidaşı, İran konusunda nükleer ve diğer meselelerde siyasi çözüm bulunmasını destekleme konusundaki kararlılıklarını yineledi. Liderler ayrıca İsrail’de iki devletli çözümün hayata geçirilmesi çağrısında bulundu ve İsrail’in Batı Şeria’da yerleşim inşa etme politikasını da kınadı. 

Etiketler: çin, fransa, konyak