Gazetecilik için iş modelleri arayışlarından notlar

Sizlere son zamanlarda yaptığımı okumalardan notlar sunmak istedim. Buyrun…
 
Gazeteciler üniversitede istihdam edilsin. 
 
Salon’dan Keith A. Spencer şunları yazmış: 
 
Akademisyenlerinkine benzer bir kadro sistemi. Teorik olarak [ABD’de] çoğu medya organında gazetecilerin editoryal bağımsızlığı var, yani medya sahipleri ya da yatırımcılarından korkmadan yayın yapabiliyor. Ama pratikte bu nadiren olabiliyor. Geçtiğimiz yıllarda Newsweek’te çalışan iki gazeteci kendi şirketlerinin suistimallerini haberleştirdikleri için kovulmuşlardı. Aynı şekilde sağcı milyarder Sheldon Adelson Las Vegas Review Journal’ı satın aldığı zaman editörler satın alma süreciyle ilgili haberleri gözden geçirmiş ve yeni patronu pozitif şekilde gösterecek bir sunum yapmışlardı. 
 
Üniversitede gazetecilik yapmak bir seçenek olabilir. Bu seçenek de göründüğünden daha kolay olabilir: Nieman Journalism Lab, Harvard Üniversitesi bünyesinde, Columbia Journalism Review da Columbia Üniversitesi bünyesinde faaliyet gösteriyor. Tabii şu anda bunları okuyan okuyucuda bir gülümseme belirmiş olabilir. Ben de yazarken aynı duygular içindeyim. Yine de Türkiye’de de üniversite bünyesinde gazetecilik yapılmış durumlar geçmişte oldu. Bundan sonra da neden olmasın? 
 
Araştırmacı gazetecilik artık iş modelinin merkezinde! 
 
David Bauder şöyle diyor: 
 
Washington Post’un genel yayın yönetmeni Martin Baron eskiden araştırma gazetecilik yapmayı masraflı gören bir iş modelinin içindeyken şimdi tam tersi bir durumun olduğunu belirtiyor. Okuyucular gazeteden öncelikle bunu bekliyor. Bu yüzden de geçtiğimiz aylar içinde Washington Post araştırmacı gazetecilik için 10 kişilik yeni kadro ayırdığını açıkladı. Washington Post ‘un 2017 başında 8 araştırmacı gazetecisi vardı, şu anda ise bu rakam 26’ya çıkmış durumda. Gazete 2018’de Alabama senatör adayı Roy Moore’a dair cinsel istismar iddialarıyla ilgili yayınlarıyla Pulitzer ödülü aldı. Bu yayınlar gazetenin “acil müdahale” ekibi tarafından hazırlanmıştı. Uzun vadeli projeler yanında sıcak gelişmeri de etkileyecek araştırmacı gazetecilik bu ekip tarafından yapılıyor. 
 
Araştırmacı gazeteci ve editörlerin üyesi olduğu Investigative Reporters & Editors (IRE) derneğinin 2010’da 4000 civarında üyesi varken bu rakam 2019’da 6178’e ulaşmış. Eskiden IRE zirvelerine daha çok gazetelerde çalışan gazeteciler katılırken şimdi televizyoncular ya da kar amacı gütmeyen kuruluşlardan katılımcılar da oluyormuş. Biletleri yok satan dernek zirvesinde gazeteciler dijital gazeteciliği öğrenerek ve kamu kayıtlarını daha iyi inceleme becerilerini kazanarak istihdam edilme şanslarını artırmak istiyorlarmış. 
 
The New York Times vs. The Washington Post

Yukarıda attığım başlığa rağmen NiemanLab’den Austin Smith aslında iki gazete arasında bir karşıtlık görmüyor. Dijital gazeteciliğe yatırım yapan ve bunun da karşılığını alan iki gazetenin farklı iş modelleri olduğunu ve aslında birbirlerini tamamladıklarını söylüyor. Smith aslında yazısını iş insanlarının gazete satın alma niyetlerini incelemek üzere hazırlamış. Diğer büyük satın almaların yanında Amazon’un sahibi Jeff Bezos’un Washington Post’u satın almasını daha olumlu görüyor. Diğer satın almaların çoğunda iş insanları doğdukları/ büyüdükleri şehirlerin gazetelerini satın almış ya da haklarında olumsuz haber yapılmasını engelleyip bir itibar yaratımına girişmiş. Washington Post ise gazeteciliğe yatırımını sürdürüyor. Burada vurgulamak istediğim nokta ise tıpkı Amazon gibi Washington Post da başka işlere/ projelere hizmet sunarken (Netflix ve Amazon Prime Video birbirine rakipler ama Netflix büyük ölçüde Amazon Web Services kullanıyor), New York Times kendini Apple gibi konumlandırıyor. Kendi marka değerini ve sesini bir dizi başka ürüne yansıtmış oluyor. 
 
Zengin mahallenin yerel basını olmak
 
Berkeleyside, Berkeley, California merkezli bir yayın organı. Üç veteran gazeteci tarafından kurulmuş olan yayın organı hem reklam, hem abonelik hem de yılda bir kez yapılan bir fikirler festivali üzerinden bir iş modeli kurmuş. Ancak son zamanlarda başka bir gelir modeli daha ekledi. Twitter, Google ve Salesforce gibi teknoloji devlerinin çalışanlarının yaşadığı ve genelde üst-orta sınıf vatandaşların bulunduğu bölgede okuyuculardan doğrudan finansman desteği istenmiş. Berkeleyside’in işi görece kolay. Yılda bin doların üzerinden destek verecek birçok kişi var bulundukları mahallede. Daha önce pek denenmemiş bu yöntemi başka yayın organları da düşünmeye başlıyor: Zengin vatandaşlardan doğrudan doğruya mali yardım sayılabilecek miktarlar istemek. 
 
Aboneyi elde tutmak
 
Bir süredir amaç dijital abonelikleri artırmaktı. Şimdi ise Hem NYT hem de Washington Post sahip oldukları aboneleri korumayı da stratejilerinin parçası haline getirdiler. Bu sayede 2015’den 2017’e bu işle ilgilenen sayısını üç kat artırmış. Washington Post ise daha önce bu alanda hiç kimseyi istihdam etmiyormuş. Şimdi ise 25 çalışanın tek amacı var olan aboneleri korumak.