İngiltere’de de kırmızı dalga

İngiltere’de 3 Mayıs’taki yerel seçimler, belediye başkanları ve belediye meclisi üyelerini seçmekten çok daha ötesini temsil ediyordu. Türkiye’nin 31 Mart seçimlerinde olduğu gibi, ülke yönetiminin kaderini de belirleyebileceği için İngiltere’nin bu yerel seçimleri önemliydi. 

Ve İngiltere’deki yerel seçimler de, Türkiye’deki’ne benzer şekilde biçimde muhalefetin büyük zaferi ile sonuçlandı: İktidardaki Muhafazakar (Conservative) Parti, ağır kayıplar yaşadı. Geneldeki sonuçlara bakıldığında da, Muhafazakâr Parti’nin tarihinin en kötü sonuçlarından birini aldı. Muhafazakârlar’ın, son 150 yılın 105’inde iktidarda olduğunu da hatırlatalım.

Bu tablo da, İşçi (Labour) Partisi’nin önümüzdeki genel seçimlerde iktidara döneceği yönündeki kanaatleri daha da güçlendirdi. 

En geç 28 Ocak 2025’de gerçekleşecek İngiltere genel seçimlerini kazanırlarsa, İşçi Partisi yaklaşık 15 yıl  sonra iktidara gelmiş olacak. Ancak, İngiltere’de çok daha yakın bir zamanda hükümet değişikliği yaşanması da mümkün; zira, genel seçimlerin seneye kalmadan ve büyük ihtimalle bu sonbaharda gerçekleşmesi muhtemel.

İşçi Partisi, muhafazakâr kaleleri aldı ama…

İngiltere’deki yerel seçimlerde, 107 konseyde yaklaşık 2661 meclis üyesi, 11 belediye başkanı, Londra Meclisi’nin 25 üyesi için oy verildi. Ayrıca, bir kısmı Galler’de olmak üzere 37 polis ve suç komisyonu üyesi de belirlendi. İngiltere’nin batısında Blackpool South’da da parlamento ara seçimleri gerçekleştirildi. 

İşçi Partisi toplamda 1158 temsilcilik kazandı; ikinci gelenler 522 temsilcilik ile Liberal Demokratlar oldu. İktidar partisi Muhafazakârlar ise, 515 temsilcilikle ancak üçüncü olabildiler. Yeşiller de 181 temsilci kazanarak profillerini yükselttiler. Bağımsızlar da 228 temsilcilik kazandı; bu sayının yüksekliği de parti duruşlarından bağımsız memnun olmayan bir kitle olduğunu gösteriyor.

Özellikle, İşçi Partisi’nin Gazze Savaşı’na yönelik yeterince sert tutum almadığını düşünen Müslüman seçmenler bağımsız adaylara yöneldiği gözleniyor. 

Örneğin, kuzeybatıdaki Oldham’da Filistin yanlısı bağımsız adaylar, dengeleri İşçi Partisi aleyhine değiştirdi ve yerel konseyin kontrolü onlara geçti. West Midlands’daki belediye seçimlerinde de bağımsız aday Akhmed Yakoob, Gazze  odaklı bir kampanya yürüttükten sonra, neredeyse yüzde 20 oyla üçüncü oldu.

İşçi Partisi’nin kampanya sorumlusu Pat McFadden, partinin İsrail-Hamas savaşına ilişkin tutumunun Müslüman topluluklardaki desteğe mal olduğunu itiraf etti. Halkın desteğini geri almak için çalışacağız” dedi. 

Her ne kadar Müslüman seçmenlerin bir kısmından “Gazze vetosu” yese de İşçi Partisi, yine de, başta vurguladığımız gibi bu seçimlerden zaferle çıkan ve net biçimde iktidara yürüyen taraf.  Partinin en sembolik kazanımları arasında ülkenin kuzeydoğusundaki Hartepool ilçesinin 12 konsey temsilciliğinden 9’u da vardı. 2021’de Muhafazakâr Boris Johnson’ın “efsanevi” ara seçim zaferine sahne olan Hartlepool’daki diğer üç belediye konseyi temsilciliğini de bağımsızlar kazandı. Geleneksel olarak İşçi Partisi’nin “kalesi” Hartepool’da Johnson’un zaferi, 2021’de öyle bir sarsıntı yaratmıştı ki, liderleri Sir Keir Starmer istifa etmeyi düşünmüştü. Hartepool’da konsey başkanlığını ilk kez bir kadının, eski bir öğretmen olan Brenda Harrison’un kazanması da, İşçi Partisi için çifte zafer oldu: hedefledikleri “değişim” mesajını verdikleri yerlerden biri de, daha yaklaşık 2,5 sene önce “kayıp” yaşadıkları bir yerden vermiş oldular. Üstelik de, tam da o ilçe nedeniyle istifanın eşiğine gelen İşçi Partisi lideri Starmer, Muhafazakâr Başbakan Rishi Sunak’a bir an önce erken seçimlere gidilmesi için baskı yapacak kadar güçlendi de. Ayrıca Starmer ve İşçi Partisi, şu özgüvenleri de kazandı: Parti, İngiltere’nin güneyindeki Rushmoor gibi şimdiye kadar kazanamadığı bir seçim bölgesini de aldı. Ve 2016’da Avrupa Birliği’nden ayrılmasına oy veren güneydoğudaki Thurrock gibi Brexit hezimeti yaşadığı bölgelerde de zafer elde etti.

Muhafazakârlara sağ makas da Liberal Demokratlar’dan

Türkiye’deki yerel seçimlerde nasıl Yeniden Refah’ın AK Parti için “rakip” olduğu konuşulduysa; İngiltere’de de, Muhafazakârlar kendi ideolojik kulvarlarında rekabet yaşadılar. Diğer bir deyişle, Sunak ve Muhafazakârları zorlayan sadece İşçi Partisi’nin başarısı da değil: Liberal Demokratlar da, Muhafazakârların “mavi duvarı” olarak bilinen ilçelerde oy profillerini ciddi biçimde yükselttiler. Muhafazakârlar, ülkenin güneybatısındaki Dorset ve güneydoğusundaki Tunbridge Wells gibi “avuçlarının içinde” saydıkları seçim bölgelerini, Sir Ed Davey liderliğindeki Liberal Demokratlar’a açık ara farkla kaptırdılar. Benzer şekilde, güneydoğudaki Surrey’de Liberal Demokratlar, Woking gibi seçim bölgelerini sildi süpürdü; Muhafazakârlar ise, hâkim oldukları bu yerlerde tek bir temsilci bile kazanamadı.

Genel seçimlerde Muhafazakârlara çelme takabilecek diğer bir taraf ise, popülist sağcı Nigel Farage’ın partisi Reform. Farage’ın, “cephe siyasetine” geri dönmeyi düşündüğü ve ülkenin sağ kanadını Brexit döneminde olduğu gibi etkilemeye çalışabileceği iddia ediliyor.

Öte yandan, İşçi Partisi de genel seçimlerde Yeşiller ile rekabete girişmek zorunda kalabilir. Yeşiller, yerel seçimlerde iyi sonuç elde etti: 70’ten fazla temsilci kazandılar ve belediyelerde de Bristol’u kıl payı ele geçirmeyi başardılar. 

Buna karşılık, yerel seçimlerde Yeşiller ve Liberal Demokratlar’ın yanısıra bağımsız adayların seçmenlerce desteklemesi daha muhtemel olsa da; genel seçimlerde ise taktiksel olarak büyük partilere yönelinmesi daha mümkün.

Etiketler: ingiltere, seçimler