“Resmi enflasyon düştü, gerçekler el yakıyor”

Evrensel gazetesinin manşetinde, “Resmi enflasyon düştü, gerçekler el yakıyor” başlıklı haber yer aldı. Haberde şöyle denildi:

“Türkiye’de yıllık enflasyon baz etkisiyle düşerken, zam yağmuru kasımda da sürdü. TÜİK’e göre dahi tereyağına bir ayda yüzde 17.5, süte 15.7, peynire yüzde 15, sebzeye yüzde 13 zam geldi. Tüketici enflasyonunu katlayan üretici enflasyonu, zamların süreceğinin habercisi.

Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) kasım ayında tüketici enflasyonunun baz etkisi nedeniyle, yıllık bazda yüzde 170,70 seviyesine gerilediğini açıkladı. Bir grup akademisyen tarafından enflasyon araştırması sürdüren ENAG, tüketici enflasyonunun aylık bazda yüzde 4,24 arttığını açıkladı. Yılbaşından bu yana artışın yüzde 125,43 olduğunu kaydeden ENAG verilerine göre enflasyon ekim ayında yüzde 185 seviyesindeydi.

Türkiye İstatistik Kurumu kasım ayı üretici fiyatlarını duyurdu. Artan üretici enflasyonu, tüketici enflasyonun üzerinde seyretti. Üretici enflasyonu 2022 yılı kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 0,74, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 98,20, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 136,02 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 128,94 artış gösterdi.

Resmi enflasyon gelir gruplarının alım gücünü yansıtmadı. DİSK-AR tarafından yapılan hesaplamaya göre emeklilerin gıda enflasyonu yüzde 131, en yoksul ikinci yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 132, en yoksul yüzde 20’lik gelir grubunun enflasyonu ise yüzde 151 olarak gerçekleşti.

DİSK-AR olarak TÜİK’in ham verilerinden yararlanarak emeklilerin, dar gelirlilerin, düşük gelirlilerin hissettiği enflasyonu yeniden hesapladı. Hesaplamaya göre gıda enflasyonu ortalama yüzde 102,6 olarak gerçekleşirken emeklilerde gıda enflasyonu yüzde 130,7 oldu. Üçüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 11,4 olurken, düşük gelirli ikinci yüzde 20’lik grubun gıda enflasyonu yüzde 132,1, en yoksul yüzde 20’lik gelir grubun gıda enflasyonu ise yüzde 151,4 olarak gerçekleşti.”

“‘Baz’dan yalancı bahar çıkarılacak”

Birgün gazetesi manşetinde, “‘Baz’dan yalancı bahar çıkarılacak” başlıklı habere yer verdi. Haberde şu ifadeler kullanıldı:

“Kasımda enflasyon yüzde 2.88 artmasına rağmen, kâğıt üzerinde yıllık bazda geriledi. Fiyatlarda düşüş yaşanmasa da iktidar ‘Enflasyonu düşürdük’ propagandası peşinde.

AKP ekonomi yönetiminin enflasyon için uzun süredir beklediği ‘baz etkisi’ Kasım ayı rakamlarıyla birlikte hayata geçmeye başladı. Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) kasım ayında aylık enflasyon yüzde 2,88 arttı. Yine TÜİK verilerine göre kasımda yıllık enflasyon yüzde 84,39 oldu. Aylık olarak artış yüzde 2,88 düzeyinde gerçekleşirken artış serisi 47. aya yükseldi.

Bağımsız akademisyenler tarafından oluşturulan Enflasyon Araştırma Grubu’nun (ENAG) bu ay da yaptığı enflasyon ölçüm değerleri TÜİK’ten farklı çıktı. ENAG’a göre kasım ayında tüketici enflasyonunun baz etkisi nedeniyle, yıllık bazda yüzde 170,70 seviyesine gerilediğini açıkladı. Bir grup akademisyen tarafından enflasyon araştırması sürdüren ENAG, tüketici enflasyonunun aylık bazda yüzde 4,24 arttığını açıkladı. ENAG’a göre yılbaşından bu yana yüzde 125,43 artış yaşandı. ENAG verilerine göre enflasyon ekim ayında yüzde 185 seviyesindeydi.

ENAG en yüksek harcama gruplarını giyim ve ayakkabı kategorisinde yüzde 15,4, ev eşyasında fiyat artışları yüzde 14,26, çeşitli mal ve hizmetlerde ise yüzde 9,02 olarak hesapladı. Bir önceki aya göre enflasyon oranı gerileyen tek kategori, yüzde 0,08 azalışla sağlık oldu. Sağlığın ardından yüzde 0,91 artışla haberleşme, yüzde 1,41 artışla ulaştırma kategorisi sıralandı.”

“‘Enflasyon düştü’ diyorlar!”

Cumhuriyet gazetesi manşetindeki, “‘Enflasyon düştü’ diyorlar!” başlıklı haberinde, “Meclis’te başlayan bütçe görüşmelerinde iktidar kürsüden ‘İtibar, refah ve güç kazandıran politikalarımızla önümüzdeki yıl milletten aldığımız gücü yine milletimize sunmaya hazırlanıyoruz’ açıklaması yapsa da TÜİK Kasım ayı enflasyonunu aylık yüzde 2.88, yıllık yüzde 84.39 olarak açıkladı.

En yüksek aylık fiyat artışı gıdada yaşandı. Tereyağı, süt ve peynir zam şampiyonu oldu. ENAG artışı aylık yüzde 4.24, yıllık yüzde 171 açıkladı. DİSK-AR’ın çalışmasına göre yıllık gıda enflasyonundaki artış emekliler için yüzde 130.7, en yoksul yüzde 20’lik grup için ise yüzde 151.4’e ulaştı” ifadelerine yer verdi. 

“‘Zarar’ı var, faydası yok”

Karar gazetesinin manşetinde, “‘Zarar’ı var, faydası yok” başlıklı haber yer aldı:

“‘Üç harfliler’ olarak nitelendirilen zincirler enflasyonun sebebi olarak gösterilirken devlete ait Tarım Kredi Market’teki birçok kalemde fiyatların daha yüksek olması dikkat çekti. Buna rağmen bilançoda eksi yazması ise ‘Zarar ediyor ama millete ucuz ürün de ulaştıramıyor’ yorumlarını getirdi. Kooperatifin zararı soru işaretlerine yol açarken asıl sorunun izlenen politikalarda olduğunu gösterdi.

Türkiye’de kronik hale gelen hayat pahalılığı haneleri zorlarken hükümet kanadından marketleri sorumlu tutan açıklamalar geldi. Hedefe konulan zincirlerde ürünlerin yüksek fiyattan tüketicilere ulaştırıldığına ilişkin paylaşımlar yapıldı. Ancak devlete ait Tarım Kredi Marketlerde etiketlerin birçok kalemde ya aynı ya da daha yüksek olması tartışma yarattı. ‘Madem öyle önce devlet rafa uygun ürün koysun’ çağrıları yapıldı.

Pirinç TKK'da 28.90 TL olurken BİM'de 22 liraya satıldı. Süt de TKK'da 16.90'dan rafa konurken BİM'de etikete 14.75 yazıldı. Devlet marketinde indirim söylemlerine rağmen fiyatlar cep yakarken Kooperatif Market’in bilançoyu tutturamaması ise dikkat çekti. Tarım Kredi geçen yıl 250 milyon TL zarar etti. Pahalı satış yapılırken cepten yenmesine yol açan çarpıcı tablo tartışma yarattı. ‘Bu zarar nereden geliyor?’ soruları yöneltildi.”