Türkiye’de Basın ve İfade Özgürlüğü – 168

Mayıs ayından bu yana tutuklu bulunan gazeteci Gökhan Öner, hakkında “örgüt üyeliği” iddiasıyla açılan davanın 26 Temmuz günü görülen ilk duruşmasında tahliye edildi.
 
Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kapatılan Dicle Haber Ajansı (DİHA) muhabiri Öner, 28 Nisan’da Denizli’de evine yapılan baskınla gözaltına alınmış, 5 Mayıs’ta çıkarıldığı mahkemece tutuklanarak cezaevine gönderilmişti.
 
Denizli 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen ilk duruşmada savunmasını yapan Öner, üç yıl boyunca DİHA’da gazetecilik yaptığını belirterek, şunları söyledi:
“Gazetecilik yaptığım süre zarfında halkın haber alma özgürlüğü kapsamında çeşitli haberler yaptım. Ancak bu haberler herhangi bir örgütü övmeye yönelik değildir. Halkın haber alma özgürlüğü ile alakalıdır. Ülkemizde basına yönelik çok ciddi sansür ve baskı uygulamaları mevcuttur. DİHA bu baskıya karşı durarak tarafsız bir yayın yapmak için direnmiştir. Sadece burada çalışan bir gazeteciyim. Bu ajans 2002 yılında kurulmuş ve kapatılana kadar da DİHA ile ilgili bir soruşturma açılmamıştır. DİHA antidemokratik bir uygulama olan KHK’ler ile kapatılmıştır. OHÂL şu an kaldırılmıştır. Bu sebeple DİHA’nın açılması konusunda bir engel yoktur. Hakkımda işlem yapılmasının sebebi ise asılsız bir ihbardır.”
 
Suçlamaları reddeden Öner tahliyesini ve beraatini talep etti.
 
Öner ile aynı davada tutuksuz olarak yargılanan diğer sanıklar Mehmet Diler, Erol Beler, Muhlis Kayar ve Eyyüp Hansu da suçlamaları reddederek beraatlerini talep etti.
 
Savunmaların ardından ara mütalaasını sunan savcı, Öner’in üzerine atılı suçun vasıf ve mahiyeti gerekçesiyle tutukluluk hâlinin devamını talep etti.
 
Avukatların savunmalarının ardından ara kararını açıklayan mahkeme heyeti, tutuklu kaldığı süreyi göz önüne alarak Öner’in adlî kontrolle tahliyesine karar verdi ve davayı 3 Mart 2019 tarihine erteledi.
 
 
Gazeteci Ergin Çağlar kısa süreli gözaltına alındı
 
Mezopotamya Ajansı (MA) muhabiri Ergin Çağlar, 24 Temmuz günü Maraş’tan Adana’ya giderken yapılan yol kontrolü sırasında gözaltına alındı. Hakkında arama kararı olduğu gerekçesiyle gözaltına alınan Çağlar, Pazarcık İlçe Jandarma Komutanlığı’ndaki işlemlerinin ardından savcılığa sevk edildi. Çağlar, savcılık tarafından ifadesi alındıktan sonra serbest bırakıldı.
 
 
Tutuklu gazeteci Mehmet Dursun hakkında iddianame hazırlandı
 
İfade vermek için çağrıldığı Van Emniyet Müdürlüğü’nde gözaltına alınan ve 6 Nisan tarihinde çıkarıldığı mahkemece “örgüt propagandası” iddiasıyla tutuklanan gazeteci Mehmet Dursun hakkında iddianame hazırlandı.
 
ANF Türkçe haber sitesinde yer alan 23 Temmuz tarihli habere göre, Dursun hakkındaki iddianamesinde yaptığı haberler, haber yazışmaları ve telefonla haber aktarımları suç sayıldı.
 
Van Cumhuriyet Savcılığı tarafından hazırlanan iddianamede Dursun PKK/KCK lehine yoğun bir şekilde haber yapmakla suçlanırken, Dursun’un muhabir olarak çalıştığı Dicle Haber Ajansı ise “terör örgütünün ajansı” olarak ifade ediliyor.
 
İddianamede Dursun’un 15 yıla kadar hapsi isteniyor.
 
 
TRT Cumhurbaşkanlığı’na bağlandı
 
Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT), 24 Temmuz günü Resmî Gazete’de yayımlanan bir genelge ile Cumhurbaşkanlığı’na bağlandı.
 
Bakanlıklara Bağlı, İlgili ve İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile İlgili 2018/2 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi’ne göre TRT Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’yla ilgilendirilirken, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) ise Kültür ve Turizm Bakanlığıyla ilgilendirildi.
 
 
Tutuklu gazeteci Seda Taşkın: Cezaevinde suya kota getirildi
 
Ocak ayından bu yana Sincan Kadın Kapalı Cezaevi'nde tutuklu bulunan Mezopotamya Ajansı muhabiri Seda Taşkın, cezaevi koşullarını ve uygulamalarını, kaleme aldığı mektup aracılığıyla aktardı.
 
Taşkın, son iki aydır günlük kullanım için koğuşlara verilen sıcak ve soğuk suya kota getirildiğini, verilen su miktarının temizlik gibi zaruri ihtiyaçlarına bile yetmediğini yazdı.
 
Yapılan kısıtlamanın sağlığı olumsuz yönde etkilediğini belirten Taşkın, ayrıca çamaşır, battaniye gibi eşyaların cezaevi tarafından yıkanmaya alınmadığını, bu nedenle bu eşyaları da verilen kısıtlı su ile kendileri yıkamak durumunda kaldıklarını dile getirdi.
 
Kota ile verilen suyun kirli aktığını kaydeden Taşkın, paslı ve kirli suyun yol açtığı sağlık problemlerini de aktardığı mektubunda konuya ilişkin Sağlık Müdürlüğü’ne yazdıkları dilekçeye ise yanıt alamadıklarını ifade etti. Taşkın ayrıca hasta tutukluların hastaneye sevki sırasında da hak ihlâllerinin yaşandığını belirtti.
 
 
Son BİA Medya Gözlem Raporuna göre 315 gazeteci yargılanıyor
 
BİA Medya Gözlem 2018 Nisan-Mayıs-Haziran raporu yayınlandı.
 
Temmuz ayı ortasında açıklanan rapora göre, Türkiye’de toplam 315 gazeteci, köşe yazarı, yayın sorumlusu ve çizer, tüm ceza ve tazminat davaları kapsamında 47 ağırlaştırılmış müebbet, bir müebbet hapis, 3 bin 34 yıl 6 ay hapis, ve 4 milyon 40 bin TL maddî veya manevî tazminat istemiyle yargılanıyor.
 
 
Tutuklu gazeteciler
 
Raporda, meslekî faaliyetleri veya siyasî dosyalardan yargılanan 127 gazetecinin 1 Temmuz 2018 gününe cezaevinde girdiği, bu kişiler arasından 33’ünün yargılanmasına devam edildiği, 40’ı hakkında ise soruşturmanın sürdüğü belirtildi. Raporda ayrıca 24 gazetecinin hükümlü olduğu, 30 gazetecinin dosyasının ise üst mahkemede olduğu belirtildi. Tutuklu gazetecilerin 73’ünün Gülen cemaatine yakın medya kuruluşlarında çalıştığı, 39’unun Kürt medyasından olduğuna dikkat çekildi.
 
Cezalar
 
Rapora göre 33’ü son üç ayda görülen davalar çerçevesinde gazeteciler “darbecilik,” “örgüt propagandası,” “örgüt üyeliği,” “devlet kurumlarını aşağılamak,” “hakaret” veya “cumhurbaşkanına hakaret” gibi iddialarla toplam 2 ağırlaştırılmış müebbet, 137 yıl 2 ay 19 gün hapse mahkûm edildi.
 
Rapor döneminde 24 gazeteci veya medya temsilcisi “darbeye iştirak” suçlamasıyla toplam 47 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis istemiyle yargılanıyordu. Bu davaların birinde iki gazeteci ağırlaştırılmış müebbet hapisle cezalandırıldı.
 
Rapor döneminde 69 gazeteci veya medya çalışanı “örgüt propagandası” veya “örgüt açıklamalarına yer vermek” gerekçeleriyle toplam 508 yıl hapis istemiyle yargılandı; bu kişilerden 7’si toplam 28 yıl 8 ay 14 gün hapisle cezalandırılırken 5’i beraat etti; 8’i hakkındaki davalar yeni açıldı.
 
Ayrıca 9 gazetecinin “casusluk” veya “devlete ait gizli bilgileri yaymak” iddialarıyla toplamda bir müebbet ve 402 yıl hapis istemiyle yargılandığı ifade edildi.
 
“Hakaret” davaları
 
Rapor döneminde 32 gazetecinin “hakaret” suçlamasıyla açılan ceza davaları kapsamında toplam 77 yıl 4 ay hapis cezası talebiyle yargılandığı belirtildi. Aralarından 4’ünün toplam 1 yıl 10 ay 5 gün hapse (11 ay 20 günü ertelemeli) mahkûm edildiği, 7 gazetecinin toplam 4 milyon 40 bin TL maddî veya manevî tazminat istemiyle yargılandığı, bu kişilerden 3’üne açılan 1 milyon 540 bin TL’lik davaların yeni olduğu, ikisine açılan toplam 500 bin TL’lik tazminat davalarının ise mahkemelerce reddedildiği belirtildi.
 
Raporda, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hakkındaki görüş ve eleştirileri nedeniyle 16 gazetecinin toplam 74 yıl 8 ay hapis istemiyle yargılandığı aktarıldı. Bu davalarda iki gazeteci (Ahmet Altan ve Faruk Arhan) beraat etti. Rapora göre altı haberci hakkında ise (Selma Erdal, Alican Uludağ, Ahmet Şık, Fatih Polat, Kutlu Esendemir ve Levent Gültekin) TCK’nın 299. Maddesi temelinde soruşturma yürütülüyor.
 
 
Geride kalan haftanın diğer ifade özgürlüğü davaları
 
Halkların Demokratik Partisi (HDP) İstanbul Milletvekili Ahmet Şık’a, 23 Temmuz günü TBMM’de yaptığı kürsü konuşmasındaki sözleri gerekçesiyle 100 bin TL tutarında manevî tazminat davası açıldı. Adalet ve Kalkınma Partisi avukatları tarafından açılan davanın dilekçesinde Şık’ın konuşmasında AKP’ye yönelik “çok ağır hakaret, suç isnadı ve iftiralarda bulunduğu” iddia edildi. 

Oyuncu ve şarkıcı Zuhal Olcay’ın “cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla 1,5 yıl ertelemeli 11 ay 20 gün hapis cezasına çarptırıldığı davada gerekçe açıklandı. Kararda, Olcay’ın sahne aldığı mekanda seslendirdiği şarkının sözlerini Cumhurbaşkanı Erdoğan’a uyarladığı, bu sırada yaptığı hareketiyle de hakaret ettiği gerekçesiyle mahkûmiyetinin talep edildiği belirtildi. 

Sosyal medyada Cumhurbaşkanı Erdoğan’a tepki gösteren paylaşımlar yapan Turgay İnce tutuklandı. Odatv'nin haberine göre, Avukat Burak Bekiroğlu’nun girişimleri sonucu gözaltına alınan İnce, daha sonra sevk edildiği nöbetçi mahkemece 27 Temmuz’da tutuklandı. 

Anıtkabir'de çektiği videoda Atatürk’e hakaret ettiği gerekçesiyle Ankara Başsavcılığı’nca hakkında başlatılan soruşturma kapsamında gözaltına alınan Safiye İnci, 22 Temmuz günü çıkarıldığı mahkemece tutuklandı. İnci, Sincan Cezaevi’ne gönderildi. 
 
Cezaevindeki gazeteciler ve medya çalışanları listesi
 
Mayıs ayından bu yana tutuklu bulunan DİHA muhabiri Gökhan Öner’in ilk duruşmasının ardından tahliyesiyle, cezaevinde tutuklu veya hükümlü olarak bulunan gazeteci ve medya çalışanı sayısı en az 177 oldu.
 
Ayrıntılı listeye bu bağlantıdan erişilebilir.
 
1                Abdulkadir Turay, DİHA muhabiri
2                Abdullah Kaya, DİHA muhabiri
3                Abdullah Kılıç, Habertürk
4                Abdullah Özyurt, Zaman gazetesi muhabiri
5                Abdulvahap İş, serbest gazeteci
6                Adil Demirci, ETHA muhabir
7                Ahmet Altan
8                Ahmet Feyzullah Özyurt
9                Ahmet Memiş, gazeteci, Haberdar internet sitesi
10              Ahmet Metin Sekizkardeş, Zaman gazetesi
11              Ahmet Yavaş, TRT (Erzurum)
12              Ali Ahmet Böken, TRT Haber koordinatörü
13              Ali Akkuş, eski Zaman gazetesi yayınlar editörü
14              Ali Aşikar, Azadiya Welat
15              Ali Babür Boysal, Zaman gazetesi tasarımcı
16              Ali Sönmez Kayar, ETHA muhabiri
17              Ali Ünal, Zaman köşe yazarı
18              Ali Yüce, TRT Radyosu yayın şefi
19              Arafat Dayan, Demokratik Ulus eski yazı işleri müdürü
20              Aslı Ceren Aslan, Özgür Gelecek yazı işleri müdürü
21              Ayşe Nazlı Ilıcak, Yarına Bakış gazetesi yazarı
22              Ayşenur Parıldak, Haberdar ve Zaman
23              Aytekin Gezici, gazeteci-yazar
24              Aziz İstegün, Diyarbakır Zaman bölge temsilcisi
25              Barış Ceyhan, Özgürlükçü Demokrasi çalışanı
26              Bayram Kaya, Zaman muhabiri
27              Behram Kılıç, Zaman eski yazarı
28              Berzan Güneş, Mezopotamya Ajansı muhabiri
29              Beytullah Özdemir, Zaman gazetesi Düzce temsilcisi
30              Burçin Dokgöz, Çorum eski Zaman ve Cihan muhabiri
31              Cemal Azmi Kalyoncu, Gazeteci ve Yazarlar Vakfı
32              Cemal Tunç, Gün Matbaa çalışanı
33              Ceren Taşkın, Hatay'ın Sesi
34              Cuma Ulus, Millet Gazetesi yayın koordinatörü
35              Cumali Çaygeç, TRT Şeş haber müdürü
36              Cumali Öz, Gün Matbaa çalışanı
37              Cüneyt Seza Özkan, Samanyolu TV haber yönetmeni
38              Çetin Kurşun, Azadiya Welat
39              Doğan Baran, Odak dergisi sahibi, yazı işleri müdürü
40              Ece Sevim Öztürk, Çağdaş Ses genel yayın yönetmeni
41              Emin Demir, serbest gazeteci
42              Emre Soncan, eski Zaman savunma muhabiri
43              Ercan Gün, Fox TV haber editörü
44              Erdal Süsem, Eylül dergisi editörü
45              Erdal Şen, eski Meydan gazetesi yazı işleri müdürü
46              Erdoğan Zamur, Gün Matbaa çalışanı
47              Erol Yüksel, TRT Haber Dairesi başkan yardımcısı
48              Erol Zavar, Odak dergisi sahibi ve yazı işleri müdürü
49              Fahrettin Kılıç, Özgür Toplum
50              Faruk Akkan, Cihan Haber Ajansı
51              Ferhat Çiftçi, Azadiya Welat gazetesi Gaziantep temsilcisi
52              Ferhat Parlak, Silvan Mücadele gazetesi sahibi
53              Fevzi Yazıcı
54              Gökçe Fırat Çulhaoğlu, Türksolu gazetesi yazarı
55              Gurbet Çakar, Hevi Kadın dergisi
56              Gültekin Avcı
57              Habip Güler, Eski Zaman muhabiri
58              Hakan Aksel, TRT yapımcı-yönetmen
59              Hakan Ergün, Azadiya Welat ve Özgür Gündem dağıtımcısı
60              Hakan Taşdelen
61              Halil İbrahim Mert, TRT (Erzurum)
62              Hamit Dilbahar, Azadiya Welat gazetesi yazarı
63              Hamza Günerigök, TRT spikeri
64              Hanım Büşra Erdal, eski Zaman muhabiri ve köşe yazarı
65              Hasan Bozkurt, Bugün gazetesi muhabir
66              Hasan Duman, Özgürlükçü Demokrasi dağıtımcı
67              Hatice Duman, Atılım gazetesi sahibi ve yazı işleri müdürü
68              Haydar Ergül, Demokratik Modernite dergisi editörü
69              Hicran Ürün, Özgürlükçü Demokrasi editörü
70              Hidayet Karaca, Samanyolu Yayın Grubu başkanı
71              Hüseyin Aydın, Cihan muhabiri
72              İdris Okur, Cihan Haber Ajansı Çorum muhabiri
73              İdris Sayılgan, DİHA
74              İdris Yılmaz
75              İhsan Sinmiş, Gün Matbaa çalışanı
76              İhsan Yaşar, Özgürlükçü Demokrasi imtiyaz sahibi
77              İrfan Karaca, Gün Matbaa çalışanı
78              İshak Yasul, Özgürlükçü Demokrasi sorumlu yazı işleri müdürü
79              İsmail Çoban, Azadiya Welat eski yazı işleri müdürü
80              İsmail Ersan, AA Yalova temsilcisi
81              İsminaz Temel, ETHA editörü
82              Kamuran Sunbat, DİHA eski Çukurova muhabiri
83              Kasım Zengin, Gün Matbaacılık sahibi
84              Kazım Canlan, Cihan haber ajansı eski Ankara haber müdürü
85              Kazım Göçer, Gün Matbaa çalışanı
86              Kemal Daşdöğen, Gün Matbaa çalışanı
87              Kemal Demir, TV10 kameramanı
88              Kemal Özer, Evrensel
89              Kemal Sancılı, Özgür Gündem imtiyaz sahibi
90              Kenan Karavil, Radyo Dünya genel yayın yönetmeni
91              Kubilay Çelik, Antropolog dergisi sorumlu yazı işleri müdürü
92              Mahmut Abay, Gün Matbaa çalışanı
93              Mehmet Ali Ay, muhabir, Vahdet ve Bugün gazeteleri
94              Mehmet Ali Çelebi, Özgürlükçü Demokrasi editörü
95              Mehmet Baransu, Taraf gazetesi yazarı
96              Mehmet Dursun
97              Mehmet Emin Sümeli, Gün Matbaa çalışanı
98              Mehmet Güleş, DİHA
99              Mehmet Gündem, Milliyet gazetesi eski yazarı
100            Mehmet Kadir Özkara, Gün Matbaa çalışanı
101            Mehmet Kuru, Zaman Eskişehir muhabiri
102            Mehmet Sıddık Damar
103            Meltem Oktay, DİHA
104            Metin Arslan, Bugün gazetesi muhabir
105            Mikail Barut, Özgür Halk Dergisi eski editörü
106            Miktat Algül, Mezitli FM genel yayın koordinatörü
107            Mizgin Çay, Radyo Karacadağ
108            Muhammed Sait Kuloğlu, Subuhaber.com imtiyaz sahibi
109            Muhammet Özkan, Gün Matbaa çalışanı
110            Muhsin Pilgir, Zaman ve Cihan haber ajansı muhabiri
111            Murat Çapan, Nokta sorumlu yazı işleri müdürü
112            Murat Dağdeviren, Demokrat Gebze gazetesi sahibi
113            Musa Kaya, Gün Matbaa çalışanı
114            Mustafa Erkan Acar, Bugün gazetesi haber müdürü
115            Mustafa Gök, Ekmek ve Adalet dergisi Ankara temsilcisi
116            Mustafa Gökkılıç, eski Radikal ve Habertürk TV muhabiri
117            Mustafa Göktaş, Özgür Gündem Şanlıurfa muhabiri
118            Mustafa Ünal, gazeteci, Zaman
119            Mutlu Çölgeçen, Millet gazetesi yazı işleri koordinatörü
120            Mutlu Özay, Cihan haber ajansı muhabiri
121            Mümtazer Türköne, Zaman köşe yazarı
122            Mürsel Demir, Gün Matbaa çalışanı
123            Nadir Yücel, Çorum Yıldız genel yayın yönetmeni
124            Necat Hizarcı, Gün Matbaa çalışanı
125            Nedim Türfent, DİHA
126            Nizamettin İzgi, Batman gazetesi sahibi
127            Nuh Gönültaş
128            Nuri Durna, TRT
129            Nuri Yeşil, Azadiya Welat gazetesi Dersim temsilcisi
130            Nurullah Kaya, Gaziantep Zaman bölge temsilcisi
131            Oğuz Usluer, Habertürk eski yayın koordinatörü
132            Osman Yakut, Zaman Antalya
133            Ömer Oruç, eski Cihan muhabiri
134            Özcan Keser, TRT muhabiri
135            Özgür Bozkurt, Gün Matbaa çalışanı
136            Pınar Gayıp, ETHA muhabiri
137            Pınar Tarlak, Özgürlükçü Demokrasi çalışanı
138            Polat Arslan, Gün Matbaa çalışanı
139            Reyhan Çapan, Özgür Gündem yazı işleri müdürü
140            Reyhan Hacıoğlu, Özgürlükçü Demokrasi editörü
141            Sadettin Demirtaş, Gün Matbaa çalışanı
142            Sadık Demir, Radyo Karacadağ
143            Sait Gürkan Tuzlu, Cihan haber ajansı muhabiri
144            Salih Erbekler, Radyo Karacadağ
145            Sami Tunca, Mücadele Birliği dergisi yazı işleri müdürü
146            Seda Taşkın, Mezopotamya Ajansı muhabiri
147            Semiha Mete, Özgürlükçü Demokrasi
148            Semiha Şahin, ETHA editörü
149            Serhat Şeftali, Zaman gazetesi eski Akdeniz bölge temsilcisi
150            Serkan Aydemir, Bitlis Aktüel gazetesi muhabiri
151            Serpil Ünal, Mücadele Birliği gazetesi muhabiri
152            Sertan Önal, Halkın Günlüğü muhabir
153            Seyid Kılıç, TRT Haber
154            Seyithan Akyüz, Azadiya Welat gazetesi Adana temsilcisi
155            Sezai Yavaş, TRT Diyarbakır bölge müdür yardımcısı
156            Songül Yücel, Önsöz dergisi genel yayın yönetmeni
157            Süleyman Acar, Mücadele Birliği gazetesi genel yayın yönetmeni
158            Süleyman Güneş, Gün Matbaa çalışanı
159            Şahabettin Demir, DİHA muhabiri
160            Şeref Yılmaz, Irmak TV
161            Şirin Kabakçı, Zaman gazetesi Konya temsilcisi
162            Togay Okay, Özgür Gelecek
163            Turgut Usul, TRT muhabiri
164            Ufuk Şanlı, eski Vatan yazarı
165            Uğur Selman Kelekçiler, Gün Matbaa çalışanı
166            Ünal Tanık, Rota Haber genel yayın yönetmeni
167            Vahit Yazgan, İzmir Zaman bölge temsilcisi
168            Veli Büyükşahin, TV 10 yöneticisi
169            Veli Haydar Güleç, TV 10 yöneticisi
170            Yakup Çetin, eski Zaman muhabiri
171            Yakup Şimşek, Zaman marka pazarlama müdürü
172            Yalçın Güler, TRT (Erzurum)
173            Yener Dönmez, Habervaktim sitesi
174            Yetkin Yıldız, Aktif Haber sitesi yayın yönetmeni
175            Yılmaz Kahraman, Özgür Halk dergisi editörü
176            Zehra Doğan, Jinha
177            Ziya Ataman, DİHA muhabir