Suruç katliamı sonrası sosyal medya haberciliği
Sosyal medya hesaplarının önemli bir bölümü haberi paylaşırken olgusal ve etik hatalar yaptı. İşte bir özet…
22.07.2015
Türkiye’de aslında görece deneyimli bir kullanıcı kitlesi olsa da belki de katliamın acısıyla katliamın olduğu gün büyük hatalar yapıldı. Elbetteki bu sınavı başarıyla atlatan sosyal medya hesapları da oldu, burada maksadım genel bir durum tespiti. Bu hatalardan bazılarını sıralayayım.
Hatalar kabaca iki kategoride irdelenebilir: Birincisi, olgusal değil ama etik hatalar. Ne yazık ki ölü ya da yaralılara ait birçok resim kısa sürede yayıldı. Bu tip fotoğrafları anaakım medya da sık sık yayınlasa da yurttaş gazetecilerin kendi entegriteleri açısından bu hatadan uzak olmaları gerekir. En azından flulama gerekir. Yine olgusal hata olmasa da kişisel verileri içeren (TC kimlik numaraları) görselleri yaymak hem etik değil hem de hukuki sorunlar taşıyor. Son olarak, ölüm ilanlarını duyururken haber doğru da olsa belki hayatını kaybedenlerin yakınlarının konumu düşünülerek hareket edilmelidir.
İkinci kategorideki hatalar ise bizzat olgusal hatalar taşıyan mesajlar. Doğruluğu kanıtlanmadan insanlar hakkında öldü şeklinde bilgi vermek hem etik sorunlar taşıyor hem de bilgi yanlışlığı. Bu satırlar yayınlanırken en azından bir vatandaşın durumu hâlâ netleşmemişti ama hayatını kaybetti mesajları dolaşıyordu. İkonik bir fotoğraf halini alan el ele tutuşmuş ve hayatlarını kaybettikleri yazılan iki vatandaştan en azından birinin sağ olduğu sonradan ortaya çıktı. Muhtemelen bu konudaki en güzel örnek şu fotoğraf oldu: https://twitter.com/dilrike/status/623184888146083840
Aslında seçim sonrasında çekilmiş fotoğraf, patlamadan hemen önce çekilmiş olarak lanse edildi. Bazı versiyonlarda ise 3 kızkardeş öldü dendi. Oysa içlerinden biri patlamada hayatını kaybetmişti. Bazı çok takipçili hesapların iyi niyetli olsa da paylaşımları sonucunda bu yanlış bilgileri daha da yayıldı.
Son olarak, THY’nin Urfa’ya uçak bileti fiyatını artırmasıyla ilgili enformasyon da büyük ölçüde hatalıydı. Bilebildiğim kadarıyla uçak fiyatları arz talep hesaplarıyla algoritmik olarak hesaplanıyor. THY bugün durumu açıkladı, hatta ek sefer koyup fiyatı sabitleyerek son zamanlarda kamu kurumlarından pek beklenmeyecek bir jest yapmış oldu. Elbette bu tip fiyatlamanın kendisi de eleştirilebilir ama yapılan haberlerde bunun farkında olunmadığı görülüyordu…
Türkiye Suruç’ta birçok güzel insanını kaybetti. Ruhları şad olsun, umarım yapabildiğimiz güzel işlerle onların anısını en güzel şekilde yaşatabiliriz…