Basın Tarihi: Adını kimsenin söyleyemediği Eyjafjallajokull Yanardağı…
İnsanoğlunun özellikle geri ülkelerde ya da faşist yönetimlerin hüküm sürdüğü diyarlardaki ilkel çıkarcılığı dört nala devam ediyor… Doğa da hiddetini artırıyor
16.04.2025
İnsan doğaya düşmanca davrandıkça, doğa da artan bir sertlikle cevap veriyor.
Pandemi döneminin en ateşli günlerinde bir İtalyan profesörü dinlemiştim; sağlık, temizlik, çevre özeni gibi yaklaşımların doğaya karşı tüm insanlık tarafından uygulanan bir davranış biçimi olması gerektiğini anlatıyordu.
Ancak insanoğlunun çıkarcı açgözlülüğü bunu mümkün kılmıyor.
***
Çok uzun süredir tehdidini artıran iklim krizi de insanoğlunun doğaya uygun davranışın uzağında seyretmesinin bir sonucu.
İklim krizi, dünya genelinde atmosferde meydana gelen dengesiz değişiklikler ve bunların ekosistem üzerindeki muzır etkilerini kapsayan geniş çaplı bir çevresel vakıa….
Kriz büyüdükçe çare arayanlar ve öneriler de artıyor.
Çoktandır siyasal gündemde var olan Yeşiller Hareketi bu önü alınamayan bozulmanın bir sonucu olarak doğdu…
Yeşiller, sosyal, ekonomik ve çevresel sorunların birbirleriyle derinden ilişkili olduğuna inandığı için çevre ve iklim adaletinin ekonomik ve sosyal adaletten bağımsız olmadığını savunuyor.
Toplumun doğa ile uyum içinde varlığını devam ettirmesi hedefine yönelik özgürlükçü ve radikal politikalar geliştiriyor.
***
“Yeşil ekonomi” anlayışı da yaşadığımız bu altüst oluşun sonucu doğdu.
Çevresel riskleri ve ekolojik kıtlıkları azaltmayı hedefleyen ve çevreyi bozmadan sürdürülebilir kalkınmayı hedefleyen bir ekonomik aranışa cevap oldu.
Ama ne kadar geçerli bir cevap bu?
Olup biten doğa olaylarını bu gözle izleyince, vurdumduymazlığın bütün iyi niyetli çabalardan daha önde koştuğu görülüyor.
Her gün kâbusu andıran haberler duyuyoruz….
Avrupa Birliği (AB) Copernicus İklim Değişikliği Servisi (C3S), geçtiğimiz ay dünyada “en sıcak mart ayının” yaşandığını, deniz yüzeyi sıcaklıklarının da yeni bir “şok edici” seviyeye ulaştığını açıkladı.
Bir taraftan da artan volkanik patlamalar…
800-1000 yıldır uyuyan volkanlar patlıyor, yerküreyi yararak lavlarını etrafa saçıyor.
Dünya sıtmaya tutulmuş gibi sarsılarak kriz geçiriyor.
***
Tüm bu çağrışımları, Basın Tarihi için 2010 yılında dolanırken İzlanda’da adını kimsenin söyleyemediği Eyjafjallajokull Yanardağı’nın patlaması haberinin bizim gazetelerde çarşaf çarşaf yayınlandığını görmem tetikledi.
İzlanda’daki yanardağ, 1821 yılından sonra yaklaşık 200 yıllık sessizliğin ardından en son 20 Mart 2010 tarihinde patlamış, patlama kısa bir süre sonra Nisan’da tekrarlanmış, dünyayı sarsmıştı.
Yanardağı atmosfere kül bulutları püskürterek, Atlantik ötesi hava ulaşımını aylarca kesintiye uğrattı. Öyle ki uçaklar uçmaz olunca doğa toparlanmış, nispi olarak sağlığına kavuşmuştu.
Aradan 15 yıl geçti ama unutulmayan bir doğa afeti olarak kaldı.
***
16 Nisan 2010 tarihli Hürriyet Gazetesi’nde felaketin boyutlarını yansıtan geniş bir habere rastladım:
– İzlanda’da patlayan yanardağ Avrupa genelinde hava trafiğini felç etti. Ortaya çıkan kül bulutu sebebiyle binlerce uçuş iptal olurken, 17 ülke hava sahasının tamamını veya tamamına yakınını kapattı. THY 14 ülkeye uçuşlarını karşılıklı olarak iptal ederken, Marmaris’te de hava trafiğinde yaşanan kaos nedeniyle ülkesine dönemeyen 3 bin 800 turist mahsur kaldı.
– İzlanda’daki yanardağda meydana gelen ikinci patlamanın ardından ortaya çıkan kül bulutunun görüş mesafesini engellemesi yüzünden başta Kuzey Avrupa ülkeleri olmak üzere birçok ülkede hava trafiği olumsuz etkileniyor.
– Şu ana kadar Avrupa çapında 6 binden fazla uçuş iptal edildi. Gün sonuna kadar bu rakamın 17 bine ulaşması bekleniyor.
– İzlanda’daki yanardağın patlaması sonucu ortaya çıkan kül bulutları nedeniyle Polonya, İngiltere, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Litvanya, Letonya, Estonya, Belçika, Hollanda, Bulgaristan, Finlandiya, Fransa, Almanya, Slovakya, Avusturya, İsviçre ve Macaristan’ın hava sahalarının tamamı veya tamamına yakını kapatıldı. Romanya’da da ülkenin kuzeybatı hava sahası ulaşıma kapatıldı.
– Yanardağ patlamasından ardından başta İngiltere olmak üzere Kuzey Avrupa ülkelerindeki hava ulaşımının durması nedeniyle, Antalya’dan bu ülkelere yapılacak karşılıklı 20 sefer iptal edildi. Sefer iptalleri nedeniyle yaklaşık 4 bin Kuzey Avrupalı turist Antalya’da kaldı.
– Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), İzlanda’daki volkanın püskürttüğü küllerin gökten yağmaya başlaması durumunda Avrupalılara evden çıkmamaları uyarısında bulundu.
DSÖ sözcüsü David Epstein, kül bulutunun ne gibi bir zarar vereceğini tam olarak bilmediklerini belirtmekle birlikte, mikroskobik külün solunması durumunda akciğerlere ulaşabileceğini ve solunum yoluyla ilgili problemlere yol açabileceğini söyledi. Külün, astım ve solunum yolu hastalıkları bulunanları daha fazla etkileyeceği belirtildi.
***
İzlanda’daki dünyadaki hava ulaşımını felç eden unutulmaz o felaketten bu yana 15 yıl geçti…
Bir toparlanma, bir bilinç yükselmesi oldu mu?
Toplu bir uyanış söz konusu mu?
Olumlu cevap vermek kolay değil.
İnsanoğlunun özellikle geri ülkelerde ya da faşist yönetimlerin hüküm sürdüğü diyarlardaki ilkel çıkarcılığı dört nala devam ediyor…
Doğa da hiddetini artırıyor.
15 sene öncesiyle ilgili bir geçmiş taraması bile gösteriyor ki doğayla zıtlaşmak intihar etmekten farksız.